​NHẬN DIỆN 4 CHIÊU LỪA ĐẢO MỚI THỜI ĐIỂM GIÁP TẾT NGUYÊN ĐÁN 2024

Lừa đảo thương mại quốc tế

Thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã gặp nhiều rủi ro khi kinh doanh xuất khẩu với các đối tác tại thị trường Âu-Mỹ. Lý do là bởi các doanh nghiệp xuất khẩu (XK) này có xu hướng chủ quan, dẫn tới sơ hở khi tiếp cận, soạn thảo hợp đồng và bị "sập bẫy" gian lận thương mại, lừa đảo hoặc vướng vấn đề về pháp lý.

Theo đó, Thương vụ Việt Nam tại một số nước châu Âu đã thông tin cảnh báo về các hiện tượng lừa đảo, rủi ro khi doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu với các đối tác tại thị trường này.

Trước tình trạng đó, Thương vụ đã không ít lần cảnh báo các DN Việt Nam qua nhiều kênh thông tin khác nhau, nhưng số vụ lừa đảo vẫn không hề giảm.

Cụ thể, Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan cũng vừa cảnh báo những trường hợp lừa đảo qua mạng, đặc biệt đối với các sản phẩm xăng dầu tại thị trường này.

Các đối tượng lừa đảo thường lập một trang web giả mạo với các thông tin bịa đặt hoàn toàn, hoặc lập một trang web giả danh các công ty xuất nhập khẩu hoặc công ty cung cấp dịch vụ cho thuê bồn chứa xăng dầu có thật, với đầu mối liên hệ thường là số điện thoại di động hoặc số điện thoại dùng internet (số của sim 4G). Lợi dụng tâm lý cho rằng Hà Lan là một nước phát triển, hệ thống luật pháp chặt chẽ, các công ty làm ăn đảm bảo uy tín, một số DN khi thấy hợp đồng có điều khoản hấp dẫn nên đã tiến hành gấp sợ mất cơ hội nên không kiểm tra kỹ thông tin về đối tác.

Thậm chí, khi các DN này có ý định xác minh tư cách pháp nhân thì họ cung cấp thông tin qua sao chép dữ liệu giấy phép đăng ký kinh doanh trích xuất từ cơ quan có thẩm quyền hoặc cho phép các DN tiến hành xác minh trực tiếp bởi bên thứ ba độc lập nhưng thực tế thì không thể xác minh vì không có thật.

Tương tự, Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha thông tin nhận được phản ánh của một số DN trong nước kinh doanh XK hạt điều và hạt tiêu về DN Tây Ban Nha: viện lý do hàng của DN Việt Nam không bảo đảm chất lượng hàng hóa tại cảng đến, hay bị lâm vào tình trạng thua lỗ do giá thị trường sở tại sụt giảm, nên đã không thực hiện đúng theo hợp đồng mua bán, cụ thể là chậm trễ trong thanh toán tiền hàng. Thực tế này đã gây khó khăn, tổn hại thời gian, chi phí lưu kho và phải kéo hàng về đối với DN Việt Nam.

Theo đó, Thương vụ Việt Nam tại Canada cũng cho biết, trong năm 2023, Thương vụ ghi nhận số vụ lừa đảo nhỏ trên địa bàn sở tại tăng nhanh, bình quân 10 vụ/tháng liên quan đến việc đòi, yêu cầu của DN Canada về chứng chỉ không có thật.

Theo Bộ Công Thương, có nhiều lý do dẫn đến hình thức lừa đảo doanh nghiệp trên. Cụ thể, các doanh nghiệp tại Việt Nam có xu hướng chủ quan, sơ hở trong tiếp cận, soạn thảo điều khoản hợp đồng và cam kết thiếu tính chặt chẽ. Mặc dù, nhiều ngành hàng XK của Việt Nam hiện nay đứng hàng đầu thế giới, nhưng đa phần các DN Việt Nam lại là các DN nhỏ và vừa, rất thiếu kinh nghiệm về tranh chấp thương mại quốc tế. Cũng có trường hợp một số DN sở tại không chủ ý lừa đảo nhưng chậm chạp trong quá trình thanh toán.

Hơn nữa, DN Việt đã quá tin tưởng vào người môi giới: soạn thảo hợp đồng rất đơn giản, thiếu nhiều điều khoản quan trọng nhưng DN vẫn chấp nhận. Đáng e ngại hơn, DN cũng đã bỏ qua khâu kiểm tra đối tác trong khi đây là một yêu cầu bắt buộc khi giao dịch với đối tác mới.

Để đảm bảo an toàn trong giao dịch quốc tế, Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao - Công an tỉnh Kon Tum khuyến cáo các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ khi nhận được những đề nghị kỳ lạ, doanh nghiệp cần xác minh rõ ràng thông tin của đối tác; không nên vội tin vào những lời mời chào hấp dẫn của khách hàng mới quen trên không gian ảo.

Ngoài Thương vụ Việt Nam tại các thị trường quốc tế, doanh nghiệp có thể liên hệ với Đại sứ quán của các nước tại Hà Nội và TP.HCM để được hỗ trợ.

Cũng cần lưu ý thêm, hacker có thể xâm nhập hệ thống thư điện tử của doanh nghiệp để mạo danh giao dịch và sửa thông tin tài khoản ngân hàng trên hóa đơn. Vì thế, trường hợp nhận được một email thông báo của khách hàng lâu năm thay đổi số tài khoản ngân hàng, doanh nghiệp cần cảnh giác.

Hội nhóm lừa đảo "thu hồi nợ treo"

​

Trên mạng xã hội Facebook, các hội nhóm “Tiếp nhận thông tin thu hồi vốn treo", "Lấy lại tiền bị lừa qua mạng"… xuất hiện tràn lan cùng với các trang web giả mạo, có giao diện tương tự với đơn vị thuộc Bộ Công an, văn phòng luật sư… 

Trước hiện trạng nhiều người đã bị lừa lần 1, sau đó lại tiếp tục bị lừa lần 2 và nhiều lần khác với số tiền có khi lên tới hàng tỷ đồng bởi những hội nhóm mạo danh lực lượng an ninh mạng, các văn phòng luật và ngân hàng, các cơ quan chức năng đã có nhiều cảnh bảo, người dân cũng cảnh giác, nhưng vẫn mắc bẫy lừa đảo.

Đáng chú ý, ngoài những bài viết thu hút thu hồi nợ, thu hồi vốn treo, lấy lại tiền bị lừa, vay mượn tiền duyệt hồ sơ nhanh chóng… trên các hội, nhóm mạng xã hội Facebook, phía dưới các bài đăng là hàng loạt các tin nhắn bình luận "đã lấy lại được tiền lừa đảo trước Tết"… nhưng thực chất đều là thông tin giả, dẫn dụ con mồi.

Cụ thể, đối tượng yêu cầu gửi giấy tờ chứng minh bị lừa và đóng tiền phí ban đầu tra soát thông tin từ 3 - 5 triệu đồng. Điểm chung của các đối tượng hình thức này là đều đưa ra các mức phí và giới thiệu có mối quan hệ thân thiết với nhiều cơ quan chức năng của Việt Nam.

Có thể thấy, hàng loạt những bài bình luận, hoặc tin nhắn trong các hội nhóm, giới thiệu đã lấy lại được tiền lừa đảo hoàn toàn là kịch bản của các đối tượng lừa đảo và 100% các hội nhóm lấy lại tiền lừa đảo và thu hồi nợ treo trên mạng đều có dấu hiệu lừa đảo.

Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao - Công an tỉnh Kon Tum khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác, đồng thời tìm hiểu và trang bị cho bản thân những kiến thức để bảo vệ mình trên không gian mạng. Biện pháp quan trọng là người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, bởi việc lộ lọt thông tin sẽ dẫn đến nhiều hậu quả đáng lo ngại.

Khi có cuộc gọi lạ hoặc tiếp xúc với hội nhóm cung cấp dịch vụ trên mạng xã hội, người dân không thực hiện giao dịch chuyển tiền cho đối tượng khi chưa tìm hiểu và xác minh danh tính của đối tượng đó.

Trường hợp đã bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản, người dân cần bình tĩnh, nhanh chóng liên hệ với cơ quan công an gần nhất để làm các thủ tục trình báo.

Cuộc gọi giả mạo cán bộ công an

Công an quận Tây Hồ, Hà Nội gần đây đã điều tra, xác minh vụ giả danh cán bộ công an, lừa đảo chiếm đoạt tài sản với số tiền là 4,5 tỉ đồng. 

Thông tin ban đầu, ngày 18/1/2024, bà N (SN 1960, trú tại quận Tây Hồ) nhận cuộc điện thoại của một người tự xưng là cán bộ Công an. Đối tượng này nói bà N có liên quan đến vụ rửa tiền và buôn bán ma túy. Đối tượng yêu cầu, để phục vụ điều tra, bà phải kê khai tài sản để chứng minh mình không liên quan. Quá lo sợ, bà N đã chuyển 4,5 tỷ đồng vào tài khoản của đối tượng. Sau đó, bà N biết mình bị lừa nên đã tới cơ quan Công an trình báo.

Từ vụ việc trên, Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao - Công an tỉnh Kon Tum khuyến cáo người dân cần cảnh giác với các cuộc gọi lạ; tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu VNeID, mã OTP, thông tin căn cước công dân, tài khoản ngân hàng... cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào không có trách nhiệm, không làm theo bất kỳ hướng dẫn nào từ số điện thoại lạ gọi đến.

Để làm việc với người dân, cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương. Khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất.

Chiêu bán hàng giả trên sàn thương mại điện tử

Theo thông báo của Cục An toàn thông tin, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng được bày bán tràn lan trên các nền tảng giao dịch trực tuyến, các mạng xã hội xuyên biên giới đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng, doanh nghiệp và sự lành mạnh của thị trường.

Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao - Công an tỉnh Kon Tum khuyến cáo người dân cần phải cẩn trọng hơn khi giao dịch mua bán hàng hóa không chỉ trên các trang mạng xã hội mà cả những sàn thương mại điện tử.

Người dân nên lựa chọn những nền tảng uy tín, có đăng ký pháp nhân và khai báo đầy đủ với cơ quan quản lý nhà nước.

Trước khi tiến hành đặt mua bất kỳ mặt hàng nào trực tuyến, người tiêu dùng cần tham khảo thêm giá cả sản phẩm, nhận xét, đánh giá của người mua trước, hoặc liên hệ trực tiếp với nhà bán hàng để hỏi đáp các thắc mắc.

Người dân cũng cần kiểm tra và tìm hiểu kỹ thông tin về người bán; chỉ thực hiện giao dịch khi đã xác nhận được mức độ uy tín của người bán hàng; đảm bảo rằng người bán có đủ thông tin chi tiết về sản phẩm, hình ảnh chất lượng và mô tả chính xác; không chuyển tiền, thanh toán dưới mọi hình thức khi chưa xác định được uy tín của người bán và chất lượng của sản phẩm.

Hoài Nhung